Başkasının Ayakkabılarıyla Yürümek

İnsan nasıl daha fazla mutlu olur? Uzmanlar mutluluk için empati yani başkalarını anlayın, diyor. Başkalarını ne kadar anlarsak kendimizi o kadar mutlu hissederiz. Peki empati duygumuz nasıl oluşur?

Başkalarına empati duygusuyla yaklaşabilmek, önemli bir biyolojik fonksiyonumuzdur. Bir beyin fonksiyonu olan empati, kendimizi diğer insanlara karşı ne kadar bağlı hissettiğimizle, ne kadar şefkatli ve fedakar olduğumuzla ilgili özelliğimizdir.

Empati, karşımızdaki insanın duygularını, içinde bulunduğu durum veya davranışlarını anlamaya çalışmaktır. Yani bir davranışı hangi şartlar altında işlediğine bakmaktır. “Dakika bir gol bir” deyip hemen eleştirmeye başlamamaktır. Anlamadan etmeden insanları eleştirme duygusunun önüne geçmektir. Verdiği notlara kızmak yerine öğretmeninin yerine kendini koymaktır.

Empati başka bir deyişle Peygamberimizin Hadisinde belirttiği gibi kendine yapılmasını istemediğin bir şeyi başkalarına yapmamaktır. Komşun açken tok yatmamaktır. Açların halini, durumlarını anlayabilmek için aç kalmak, oruç tutmaktır. Fakirleri düşünüp sadaka ve zekâtını vermektir.

Bir düşünün, acaba siz hiç başkasının ayakkabıları içinde yürüdünüz mü? Kendi ayakkabılarınızı çıkarıp, başkasının ayakkabıları içinde bir mil yürümeyi hiç düşündünüz mü? “Başkasının ayakkabıları içinde bir mil yürümek” bir Kızılderili sözüdür. Onlar empatiyi böyle anlamışlar ve böyle tanımlamışlar.

Kim daha çok empati kurabiliyor? Araştırmalar, kadınların beyinlerindeki bu bölümü özellikle doğurganlık çağında erkeklere oranla daha fazla kullandıklarını ortaya koymuş. Ayrıca yapılan çalışmalar, başarılı insanların iyi empati kurabildiklerini gösteriyor. İnsanların üzerinde etki bırakabilenler, empati yeteneklerini geliştirebilen insanlardır. Peki, kendilerini empatik olarak tanımlayanların özellikleri neler?

1. Kendi duygularını ve fikirlerini diğerine yansıtmaya değil diğerine yönelmeye eğilimlidirler.
2. Kendilerini korumaya ve duvarlar ardına geçmeye çalışmazlar. Bu şekilde karşıdaki kişiye odaklanmak güçtür.
3. Karşıdaki kişinin rollerini, bakış açılarını ve deneyimlerini hayal etmeye çalışırlar, kendi yaşantıları ile benzerlik kurmaya çalışmazlar.
4. Bir eleştirmen gibi değil, bir alıcı gibi dinlerler.

Herkesin empati yeteneğinin çok gelişmiş olmadığını empati duygularımızın birbirinden farklı olduğunu biliriz. Bunun için de herkesten empati kurmasını beklemek veya senin düşündüklerini düşünmesini, seni anlamasını beklemek insanı mutsuz eder. Kendin empati yaparsan mutlu olursun fakat başkalarından empati yapmalarını beklersen mutsuz olursun.